Les trois bises - Los tres potons - Thierry Arcaix, MOSS

Les trois bises - Los tres potons - Thierry Arcaix, MOSS

Cossí explicar la costuma que d'unes respectan dins un fum de regions : la de se far tres potons per se saludar ?
Una malediccion, un mostre sangunari e una femna valenta, vaqui çò que cal per una tradicion de nostras regions.

Un conte que nos revèla perqué los occitans se potonejan tres còps, dins lo Miejorn. Aquel conte imatginat per lo sociològ clapassièr Teiriç Arcaix a per títol Los tres potons. Moss a illustrat lo libre que i caup tanben un CD amb una cançon per donar d’èime a n’aquela faula… Escrich en francés, l'edicion es bilingüa amb una traduccion occitana de Anne-Marie Caparros e Martine Prévôt.

Las illustracions son de Moss.

Texte en francés e revirada en occitan lengadocian per Anna-Maria Caparròs e Martina Prévot.

Per un public de 6 a 106 ans. Libre + CD audio, amb la particion de la chanson.

Edicions Edite-moi !

Article de premsa:

Lo magazine de la metropòli de Montpelhièr dins son edicion del mes de febrièr de 2020 presentava l'obratge.

Perqué aicí se fasem tres potons per se saludar ?

Se a París, òm se potoneja dos còps per se saludar, de l’autre man de Miegterrana es quatre, e mas mai se òm demanda de nòvas de cadun dels membres de la familha.

Thierry Arcaix a escrich fòrças libres de sociologia, d’istòria o de romans negres, ara se lança dins un registre novèl. « Ai agut l’idèa d’escriure un conte pels enfants amb una tradicion locala particulara. »

Aital es nascut lo conte pels pichons e pels bèls, Los tres potons, que Moss, artista contemporanèu pròche de l’art singular e de l’art brut, a illustrat. A n’aquela escasença, l’autor a compausat una cançon inedicha, que canta Zuzana Zelenakova Lemaire, cantaira lirica professionala, sus una musica adobada per Batiste Arcaix, basson solò a l’Operà de Rouen Normandie.

Aquel conte, CD comprés, es en version bilingüa, revirat en òc per Anne-Marie Caparros e Martine Prévôt, l’editora e anciana professora d’occitan e d’espanhòl que comenta : « Amb la traduccion en occitan d’aquel conte inedich, ai volgut demorar dins lo drech fial de la tradicion orala d’aquela cultura de legendas e d’istòria, un biais de l’inscriure dins nòstre patrimòni », explica aquesta darrièra. « Un còp èra, dins lo pichon vilatge de Montpelhièr, la trèva d’un ors fèr veniá trevar los estatjants espaurugats en exigir lo sacrifici d’un nenon. Rosamonda, una vilatgesa coratjosa, s’acara al mostre en mimant tres còps lo bruch e los passes dels caçaires. »

Vaquí de qué fargar un conte oniric sortit tot drech de l’imaginacion de Thierry Arcaix que se trai dins l’aventura del conte, mas sosca tanben a la sociologia del poton, aquel biais de se saludar vièlh coma lo mond.

Article publicat dins lo mmag n°57 (magazine d'information de Montpellier Méditerranée métropole) de febrier de 2020.


---

Poton. Poton ? Poton, poton. Rebombís lo mot aqueste, amai es polit coma tot. Va plan, mès figuratz-vos que, de tan manhac que siague, pòt tanplan èsser una arma. Òc-ben, e de las seriosas ! Traparem dins Los tres potons que, tot posant a la font de l’amor mairal que pòrta al seu filh, una maire se venjarà d’una malediccion mortala a còp de potons. Cracas ? Non pas. Aquí l’afar.

Montpelhièr, un còp èra. Marcamal quita pas de se passejar. Cada an, la trèva del quiti rei dels orses, qu’un caçaire lo tombèt quand encara èra de carn e d’osses, ven apasimar la siá talent de venjança : exigís per aquò far que la populacion sacrifique un dròlle a sa glotoniá… jos la menaça d’avalir se que non la vila tota. Emai siague un brave còrcachal d’i daissar un enfant, s’executan lo mond – qu’estiman mai aquò que non pas l’anientament de la comunautat. E passan las annadas, e se regala l’ors-esglasi.

De fil en cordura, aquí que se sarra l’ora per Ròsamonde, veusa, de concedir son filh a l’apetís d’un destin funèst. S’i vòl pas resòlvre, s’i pòt pas resòlvre, qu’aquò es pas pensable. Refusa fòrt e mòrt. Qué far, alara ? Ne cal de fetge per escometre çò pus inexorable, aquò rai ; mès enfin cossí escapar al malparat ? Sap pas… fins a-n-aquela nuèch febrosa que, al sortir d’una cachavièlha de “dolor, de sang, de carn, de bramadissas”, li apareisserà la solucion dins “una alegresa immensa“. Aquela empega ! Cossí diable ? Quina solucion ? Ont son, los tres potons ?

Ò, pr’aquò totun çaquelà quand mèmes, volriatz pas que ieu vos divulgastèsse lo quichaclau !

Article de Joan Francés Pòma, dins Lo Diari, lo 12 de decembre de 2022.