De lòng dau Ròse - Le long du Rhône - Danièla Julien

De lòng dau Ròse - Danièla Julien

Uèch novèlas que lor accion se debana lòng de Ròse, grand flume mitic.

Coma o ditz lor títol, l’unitat d’aquelas uèch novèlas caup dins Ròse, grand flume mitic que lor accion se debana sus sas ribas. Títol qu’es pas innocent, puèi qu’es manlevat al vèrs de la Mirèio de Mistral, qu’i fa pensar sul pic : « De lòng dóu Ròse, entre li pibo / e li sauseto de la ribo... ». Es aquí, a Valabregas, pichòta ciutat de panieraires, que comença lo grand cant mistralenc, es aquí tanben que visquèt longtemps l’autritz, filha del flume.
D’efièch, la primièra novèla, entièrament autobiografica, raconta sa naissença al castèl de Panissa, ont s’èran refugiats sos parents del temps que los aligats bombardavan Tarascon en agost 44. Las istòrias que raconta Danièla Julien dins un provençal rodanenc d’un perfièch classicisme, mas refofant d’oralitat populara, an pas res de folkloric. Dison lo racisme ordinari e la misèria jornadièra dels vièlhs e dels marginals, mas tanben la passion de la pesca e de la caça, e mai de la bracona, en Camarga o dins los Segonaus, entre lo flume e sas levadas. Passion perilhosa e mai fatala, qu’òm s’es negat de tot temps dins Ròse. E l’autritz d’evocar los grands dramas que son los aigats e los encendis, tan plan coma las existéncias escuras e modèstas que se crosan per còp d’astre sus sas ribas.
Quasi tot es vertadièr dins aqueles tròces de vida e tot i es d’una intensa poesia, que s’i unisson, per donar çò melhor, los dos fluides que son un flume e sa lenga, la que s’i parla despuèi mai de mila ans. (Joan-Claudi Forêt dins la presentacion).

En provençal rodanenc, amb una version francesa de l'autritz.
Edicions Jorn.


Article de premsa:
Coume lou dis soun titre, l’unita d’aquéli vue nouvello ribejon lou Rose, grand flume mistique e se debanon sus sis acioun.
Lou titre d’esperéu es pas innoucènt estènt qu’es manleva dóu pouèmo de Frederi Mistral dins “ Mirèio ” :
Bèu Diéu, Diéu ami, sus lis alo
De nosto lengo prouvençalo,
Fai que posque avera la branco dis aucèu !
De-long dóu Rose, entre li pibo
E li sauseto de la ribo…
Es aqui à Valabrego, pichoto ciéuta de panieraire, que coumenço lou grand cant mistralen, es aqui tambèn que visquè long-tèms l’autouro, fiho dóu flume.
D’efèt, la proumiero nouvello, autoubiougrafico tout de-long, raconto sa neissènço au castèu de Panisso ounte s’èron ana refugia si gènt dóu tèms que lis aliat boumbadavon Tarascoun en avoust 1944.
Lis istòri que racounto Danièlo Julien dins un prouvençau roudanenc en grafìo óucitano, soun d’un perfèt classicisme, mai refoufant d’ouralita poupulàri, an pas rèn de foulclourique.
Dison lou racisme ourdinàri e la misèro journadiero di vièi e di marginau, mai tambèn la passioun de la pesco e de la casso, emai de la bracouno, en Camargo o dins li Segounau, entre lou flume e si levado.
Passioun periouso emai fatalo, que de tout tèms se n’es nega de mounde dins Rose.
E l’autouro d’evouca li grand dramo que soun lis eigado e lis encèndi, tambèn coume lis eisistènci escuro e moudèsto que se crouson pèr cop d’astre sus si ribo.
Quàsi tout es vertadié dins aquéli tros de vido e tout i’es d’uno intènso pouësìo, que se ié jougnon, pèr baia lou meiour, li dous fluide que soun un flume e sa lengo, aquelo que se parlo despièi mai de milo an.
Lou Rose emé sis oundo lasso, passo forço bèn dins aquéli raconte.

Article publiat dins Prouvènço d'aro 389.