De fuòc amb de cendre (2) Lo refugiat - Pèire Pessamessa - ATS 18

De fuòc amb de cendre (II) Lo refugiat - Pèire Pessamessa - ATS 18

"De fuòc amb de cendre" es lo títol d’una seria de 3 romans de Pèire Pessamessa: Onze oras passadas de cinc (1973), Lo refugiat (1976), Espaci nòu (1978).


"Lo refugiat" es lo segond volum dau roman de Pèire Pessamessa. Foguèt publicat en 1976 dins la collection A tots de l’IEO. Es la seguida cronologica del primièr tòme "Onze oras passadas de cinc". Los dos jovents occitans engatjats dins la SS per idealisme vivon los darrièrs jorns de lor division, fugissent primièr los Russes, puèi los Occidentals.


Colleccion A Tots n° 18 - IEO Edicions (IDECO).




L'autor:
Pèire Pessamessa (10 de decembre de 1931, a Marselha) es un escrivan, òme politic e romancier occitan contemporanèu en provençau.
Comencèt a escriure dins la revista occitanocatalana Vida Nova e puèi dins la catalana Serra d’Or. Recebèt lo Prèmi Occitània als Jòcs Florals de l’Alguer en 1962. Es tanben critic literari e a realizat divèrsas emissions de ràdio e mai de filmes en occitan. Recebèt lo Prèmi Batista i Roca en 2005. Foguèt cònsol de Buòus (Provença) durant 28 ans. Es dempuèi fòrça temps membre del CAOC occitan que ne venguèt president lo 30 de novembre de 2002.

Sinòpsi:
Norbèrt e Pèire, cadun de son costat o amassa s’acaran als darrièrs jorns del Reich, puèi al « retorn de manivèla » que representa per aquestes dos SS la desfacha nazi. Caminan per Alemanha en quista d’una escapatòria abans de se separar al pè dels Alps.



Extrach:
« ...Ara, ai comprés. Es pas de uèi que pòrti dins ieu lo mieu retorn au païs, l'ai totjorn agut aqui, dins la pòcha de l'estomac, un gròs codonh. Lo dieu escondut que fulmina e ulhauceja s'un còp es pas entendut, e que vos manda barrutlar sensa fin dins lei campàs dau sovenir e de l'enfança recobrada...

Comentari:
Lo raconte contunha de prene lo lector. La fugida ten de donar vam a l’òbra romanesca, mentre qu’espelís un agach critic de Pèire sus son engatjament nazi. Lo roman s’acaba amb dos relats vius e pivelants, lo de la guèrra viscuda per Marqueton, figura de la Resisténcia, e lo de la guèrra viscuda per Bernat, figura dels camps de concentracion. Aqueles dos relats venon fa contrapés al punt de vist nazi de l’antieròi. Pessamessa contunha de fargar amb mestriá una multitud de personatges, sempre caracterizats en l’afar de qualques mots e en relacion dinamica amb los autres. Es d’una eficaça redotabla. Aquela catastròfa, al sens pròpri del tèrme, fonciona coma lo reflux de la fugida après lo flux, l’endavant fòl de l’engatjament nazi de la part primièra del roman. Après s’èsser ronçats dins la vida que la se vòlián sencèra, sens compromés, son, aqueste còp, precipitats per la foliá que contribuiguèron de descadenar. La fam, l’instint de subrevida, l’amistat, lo frairar viril, la traïson, l’embriagament jovenil que ven embrigadament ideologic, aquel esfondrament abrivat crida lo parelh de la catastròfa qu’es la crisi, valent a dire lo jutjament. Après l’apogèu quasi apologetic d’Onze oras passadas de cinc, lo romancièr porgís la nekuia que conven a tota trilogia del buf epic, e que tròba aicí per resson, tant lo triangle Norbèrt-Pèire-Marqueton coma in absentia lor monta-davala dins la "còla" venguda mitica de la joventut perduda.