Marcelle Delpastre à fleur de l'âme - Miquèla Stenta

Marcela Delpastre, "A flor de peu de l'arma" - Miquèla Stenta

Fotografias de Charles CAMBEROQUE

Edicions Vent Terral, coleccion Hommes et femmes.

Somari:

• Per entrar
• La Marcela, la femme
• La paysanne sa vie
• Le Poète l'oeuvre
• Per chabar

Article de Silvan Chabaud dins Lo Diari 40:

Demest las pus bèlas e pus grandas voses poeticas del sègle 20 i a aquela, franca, clara e poderosa d’una lemosina : Marcèla Delpastre. Son nom marquèt la literatura occitana, pasmens, dins son quite país, rares son los omenatges e pauc de gents an consciéncia de la valor universala de son òbra. Miquèla Stenta nos tòrna a la font, nos fa cabussar amb bonaür dins l’òbra, dins la vida, dins lo mond de la « poèta » (refusava lo femenin poetessa) de Germont. Lo libre, editat per Vent Terral, es una meravilha. Acompanhat per las fòtos que Charles Camberoque faguèt en 1978, dins la bòria de Marcèla, en negre-blanc e banhadas d’una lutz quasi mistica, lo tèxt nos empòrta dins aquel tròç de Lemosin que caup la totalitat del mond. Miquèla Stenta i rend compte, sens entrar dins l’exercici de còp pesuc de l’estudi literari, d’una singularitat, d’una umanitat, d’una musica particulara, e capita de s’escafar per metre en lusor tota la riquesa de la poesia de Delpastre, sens artifici. I seguissèm Marcèla, despuèi son enfància, a l’encòp dins sa vida de filha, de femna, de païsana, d’escrivana e de testimòni d’una civilizacion. Tota la complexitat del personatge es abordada, amb respièch e finesa. Es una vida en defòra dels camins grands, sus las talveras, plan luènh dels ceucles literaris parisencs o de l’univèrs occitanista costumièr… Es lo percors d’una femna que demòra a la bòria, sensa vertadièrament lo causir, per trabalhar la tèrra coma los seus, susvelhada de pròche per una maire fòrt presenta. Mas una femna liura pasmens, que pòrta un agach agusat sul mond, suls trecimacis de son temps e s’acara, amb un engatjament total, a portar una poesia generosa e sens tèrmes. D’unes l’aurián plan volgut embarrar dins lo prat carrat d’un regionalisme païsan pintoresc, d’autres l’an sonque vista coma la votz d’un mond rural a mand de desaparéisser. Inclassabla, la Marcèla, escapèt a totes los encastres. Las edicions del Seuil li faguèron d’alhors aquel retorn eloquent : « En fait, votre texte, je n’ai jamais su où le classer »… Normal, Marcèla èra universala, tròp granda, tròp giganta ! Miquèla Stenta nos fa comprene aquò : lo fach que Delpastre aviá tocat l’essencial, qu’èra anada fòrt luènh dins « las vias priondas » de l’escritura. A l’encòp votz singulara, unenca, e portaira d’un saber ancestral, d’una memòria collectiva, descobrissèm una femna als quatre camins, entre etnologia, poesia, folclòr (dins lo sens primièr del mòt) e creacion totala. La « poèta » pòrta un eiretatge, a consciéncia d’èstre testimòni d’un mond ont « s’atudan las causas e los èstres resolguts. Complits ». Son trabalh serà de trasmetre la memòria mas tanben de dire la beutat del mond, la preséncia, la vida vidanta, la vida prigonda. Lo libre de Miquèla Stenta es plan un viatge « a flor de peu de l’arma » d’una femna e d’una paraula que volèm tornar entendre, tornar legir, sensa relambi, per èstre segur de pas res mancar, tant tot i es abondància e esbleugiment poetic.
Silvan Chabaud