Des histoires de mots, du latin au gascon - André Hourcade

Des histoires de mots, du latin au gascon - Andrieu Horcada

Andrieu Horcada es un apassionat dels mots del gascon, aquesta varianta occitana qui lo es cara. Autor de diferents obratges sus la lenga, sas expressions e sa gramatica, cerca ara a nos durbir los uelhs, a nos far un pòc mai curiós dels mots per nos remembrar lors originas latinas e lors evolucions (« naturalas » o per l’usatge) subidas que nos donèt lo vocabulari de uèi. Pedagòg, pren lo lector per la man, sens lo bruscar mas en l’ensenhant çò que serà puèi una evidéncia, e permetrà als Gascons de mai utilizar lor vocabulari e de cambiar sàviament amb las autras varietats de la lenga occitana.

Andrèu Horcada nos dona una part essenciala d’un trabalh qu’aurai desirat mai complèt, mas que servirà de referència a tots los amorós de l’occitan en general, e del gascon en particular.

De qué nos rendre mai curioses dels mots en nos remembrar lor origina latina e las evolucions qu'an agudas dusca al vocabulari d’auèi.

Après aver donat qualques definicions indispensablas, lo libre presenta primièr las règlas d'evolucion fonetica al moment del passatge del latin a l'occitan, puèi conta l'istòria de mots, que classa en mai d'una categoria : "bandolièrs", "cocuts", "balons", accidentats per l'usatge, d'endacòm, estranhs e estrangièrs, de parents desconeguts... E los mots "ordinaris", los que lor evolucion es sens problèma.

Alara, se vos setz totjorn demandat perque se ditz « chivau », mas cavala, o que setz de donar de sens a vòstre vocabulari, la responsa es aicí. 

Leis autors e tot aquelei que dins lo temps prenguèron la defensa de la dignitat de la lenga occitana argumentèron de sa nobla filiation : la latinitat. Un discors legitime que dona a l'occitan tot son ample istoric e mai geografic. L'intercompreneson entre lei lengas romanas ten tot parier a l'origina latina d'aquelei lengas. Fins ara, la mestresa d'aquelei claus de passatge se fasià per lo metode empiric o per la lectura d'obratges sabentàs que fastigavan la màger part dau monde. Lo merite de l'obratge d'Andrieu Horcada es de se fondamentar sus la practica d'un parlar : l'occitan gascon. E de rendre accessible per l'exemple la conoissença d'una evolution millenària. Retrobar ambé l'ajuda de globaus, notadas de 1 a 27, que son resumida. Puish, eth que'ns per perpausa de las aplicar mercés a quauques exercices que son de bon cargar a partir deu site de l'editor, dens la pagina de presentation deu libre.

Un obratge escrich sul ton de la conversacion, e plan pedagogic.

IEO edicions, colleccion Textes & documents / Occitan.

Obratge publicat dab lo sostenh de la region Lengadòc-Rosselhon-Mieidia-Pirenèus.

L'autor:

Andrieu Horcada que vien de l'Educacion nacionau e com a tot professor, que l'agrada las listas de mots, e los exercices...

Extrach:

Quotiens liguam occitanicam latinitatis filiam esse ortam admonitur. Oportebat enim et meritd occitanatis dignitatem restituere. Céterum, aliquantum irrationalem sive potius doctissimurn studium decûrsus vocabularum per tempora habebamus, tanta quidem libros de hâc scientia tractantes legere difficultas erat. Quod Andréas Forcatus animadvertens, opus fécerat ut lingue occitanicae flagrantes ûsui eôrum exempla suavissima ad eosque plané apta invenire possent.
Raro autem vox invénerat quae de latinis locutôribus curavisset. Eis quoque nexus qui latina et occitanica vinculat maximé interesse prodesseque potest. Quamobrem, multa bona augurons, mihi hujus libri éditioném congratulo ut éruditis imperitiaribusque idoneam valdé moneô.