Çò ditz la Pès-nuts (avec CD) - Joan Ganhaire

Çò ditz la Pès-nuts (amb CD) - Joan Ganhaire

Recuèlh de novèlas de Joan Ganhaire : que ven quela lèbre (la pès-nuts) alprès d'aquel òme que sembla amistonar ? Simplament li contar qualques istòrias ?
D'istòrias un pauc sornas o inquietantas, inspiradas a l'autor per sa vida de medecin de campanha e que, segur, trobaràn pas lo legeire indiferent !


"Que ven far quela lebre (la pès-nuts) auprep de quel òme quel sembla amistornar ? Simplament li contar quauquas istòrias, cronicas estranjas o espaurissablas de lor país, o lo forçar a espiar au mai prifond de sa memòria, ente son esconduts tant de meschants sovenirs e d'òrres secrets ?

Emb cinc istòrias reculhidas o viscudas dins sa vita de medecin de campanha, l'autor treça autorn d'una vita d'òme un raconte ente violéncia e sovenirs se boiran d'un biais pivelant."

En occitan lemosin, amb 2 CD : los racontes legits per l'autor, amb una musica de Vincent Rouillon, jogada per Juliette Durup (violon) e V. Rouillon (piano).



« Entau, la Pès-Nuts, la lebre de chas nos, a passat dins ma vita. I es venguda, e ne’n es surtida coma totjorn, sus la poncha daus pès. Las istòrias que ‘la me contet an fait se levar en io daus ressons de mai en mai dolorós e ai comprés que dins quilhs sornes racontes, era question nonmas de io, io, lo dròlle mau aimat, l’òme solitari e maujauvent que degun li aviá ausat parlar. »


Edicion Novelum - IEO.

Obratge publiat emb l’ajuda dau Conselh Regionau d’Aquitània.

L'autor:

Joan Ganhaire (en francés Jean-Leopold Ganiayre) es un escrivan perigordin qu’escriu sas òbras en lemosin. Es nascut a Agen en Òlt e Garona lo 21 de mai de 1941. Après aver seguit sos estudis segondaris a Peireguers estudièt la medecina a Bordèu per s’installar com mètge en Peirigòrd ont naissèt sa vocacion d’escrivan occitan. Obtenguèt lo Prèmi Jaufre Rudèl en 2001 amb son òbra Lo viatge aquitan.

Article de premsa:

Joan Ganhaire reçoit le prix occitan de l' Académie des arts et des lettres du Périgord.

Joan Ganhaire es nascut a Agen e o sabèm tots, la gent que son nascudas a Agen, pòdon pas èsser de maissant monde.

Enfància urosa a Agen suls bòrds de quela Garona, capriciosa, sornaruda, e ailàs a quela epòca, sovent sabrondanta, e que aguèt rason de la paciéncia de la mair de Joan, que n’aviá son confle dels aigats a repeticion e que los volguèt fugir al pus viste.

Agen perdèt un grand escrivan, fuguèt lo Perigòrd que l’adoptèt.

Joan Ganhaire pòt escriure sus tots los subjèctes : l’estranh, lo fantastic, lo sorne, coma Lo Libre dau reirlutz (1977) que aguèt lo Prèmi Pau Froment(lo reirlutz, aquò’s l’endreit a l’ombra, de l’autre costat del solelh, del costat opausat al solelh), coma Viatge Aquitan (2000), Prèmi Jaufre Rudel en 2001. Aquí, realitat, fantastic e umor son entremesclats. Los personatges son prés dins un virolet de solitud, d’ànsia e d’embarrament coma s’èran per totjorn a viure au reirlutz, « del costat de l’ombra ». Aquí son los sovenirs foscs, vagues, trebols de las annadas d’estudiant en medecina a Bordèu.

Joan escriu tanben de romans policiers Sorne trasluc (2004), Las tòrnas de Giraudon e lo recent Vautres que m’avètz tuada (2013).

E pòt sens transicion passar al picarèsc, Es un vertadièr plaser de legir Lo darrier daus Lobaterras (1984), Dau vent dins las plumas (1992), prèmi Joan Bodon 1994, e la seguida Las Islas jos lo sang en 2006.

E quin plaser de legir las novèlas mai leugièras (mas fin finala pas tant qu’aquò) ont òm retròba la lenga vertadièra, lenga populara benlèu mas lenga rica justament perçò qu’es populara. Cal legir Los braves jorns de Perdilhòtae lo darrièr Çò-ditz la Pès-Nuts, cinc istòrias reculhidas o viscudas dins sa vita de medecin de campanha.

Joan Ganhaire es considerat coma un dels escrivans màgers de la literatura occitana contemporanea. Sos tèxtes son estudiats a l’universitat a costat de los de Marcèla Delpastre, Max Rouquette, Bernard Manciet. Lo darrier daus Lobaterras es estat una de las òbras al programa del CAPES d’occitan en 2009.

Joan Ganhaire, al contrari de la màger part dels escrivans occitans, descobriguèt qu’èra capable d’escriure dins sa lenga solament quand fuguèt adulte, d’escriure son que en occitan, es per aquò qu’escriguèt pas jamai en francés e que revira jamai sos escrits en francés.

L’occitan es la lenga de l’interiorisacion literària, la que permés de dire l’intensa realitat de las causas, dels luòcs, de las sensacions, e la perda d’aquela realitat.

Òme politic, Joan met sas responsabilitats politicas al servici de la lenga e de la cultura occitanas. E gràcia a son afogament, a sa pugnacitat, obtenguèt de resultats mai que mai per l’ensenhament de l’occitan dins las escòlas. Son accion es a comparar amb la Robèrt Lafont per exemple.

Mercés plan Madama la Presidenta e mercés als membres de la jurada d’aver causit Joan Ganhaire. Avètz fait la bona causida.

Article du Majoral Joan-Claudi Dugros, paru dans SudOuest du 15 novembre 2014.