Las aventuras de Pinòqui, Istòria d’una marioneta - Carlo Collodi - Traduccion en occitan alpin oriental da Arturo Viano

Las aventuras de Pinòqui, Istòria d’una marioneta - Carlo Collodi - Traduccion en occitan alpin oriental realizaa da Arturo Viano

Edicion Chambra d'Òc (Italia).

— La lhi avia un bòt…

— Un rei! — dirèn d’abòrd mi pichòts lectors.

— Non, filhets, vos setz trompats. La lhi avia un bòt un tòc de bòsc.

L’es parelh que taca la famosa istòria de Pinòqui reviraa en alpin oriental da Arturo Viano.

Mas qui ei-le aqueste Viano?

Laureat en literatura latina, al es un professor en pension qu’arriba de la val Grana; cultor de la lenga occitana dins las diferentas varietats e particularament interessat a la pròsa literària; al avia já revirat tres novèlas de Verga “Ros Marriaborra – Cavalaria païsana – La ròba” ed. Chambra d’Òc. E après detz ans al es tornat abo Pinòqui.

Avem pensat de far la premiera presentacion de la novèla òbra lo cinc d’avost a Vernant, país dedicat a la famosa marioneta, dins la Pro Loco abo son gigantesc Pinòqui assetat sal cubèrt. Ensem al traductor lhi avia decò Marco Bailone, l’artista qu’a fach las illustracions.

Derant tot Marco nos a esplicat las sias técnicas de pintura e sobretot la sia volontat de transméter emocions a travèrs las images, emocions que ben nos arribon dins las taulas al començament dal libre.

Ent’aqueste incòntre avem fach una pichòta entrevista a Viano per nos gavar qualqua curiositat.

Derant tot, perqué as chausit pròpi Pinòqui?

Coma ben sas, mi siu apassionat d’òbras de pròsa literària e me semelhava que Pinòqui me donesse la possibilitat de trabalhar sus una lenga richa e particulara. Certenament l’es pas estat simple, m’a chalgut un impenh de tres ans, ma siu ben sodisfach.

As dich una lenga richa, parle-nos de la lenga que as adobraa e perqué.

Alora, ai cerchat d’ésser mai fidèl possible a la lenga del tèxt original italian, e com’aquò ai chausit de me servir pas masque de la parlaa locala de ma valada. Me siu fach ajuar dai diccionaris presents sal territòri des Valadas Occitanas, e ren masque, en cherchant las manieras de dir mai adaptaas a la situacion. Ai decò decidit d’adobrar lo preterit que aüra s’es perdut da nosautri mas qu’un bòt era present e qu’encuei es ben viu dins l’Occitània de l’autre cant.

Donca per aquesta lenga recerchaa quala grafia as chausit e perqué?

Mi escrivo en grafia etimològica, normalizaa. L’es estaa facha aquesta normalizacion abo lo professor Lamuela e me semelha important l’adobrar, sobretot perqué parelh es possible de se far lèser en tota l’Occitània, ren masque dins nòstras valadas. L’es ver que chal renonciar a las particularitats de pronóncia se coneisses pas la parlaa mas aquesta es un’òbra literària e com’aquò a de manca de una lenga comprensibla per tuchi. Per mi aquesta còsa de l’universalitat de comprension de la lenga es una question verament fondamentala. Lo territòri que parla occitan es gròs e l’es indispensable que la sie possible de se lèser d’en pertot.

La chal dir que decò a livèl gràfic l’as ben curat aqueste libre, bo aquò a la fin lhi a de pàginas e pàginas de nòtas interessantas e richas. Perqué las as butaas totas ensem e pas dins chasque pàgina?

Ai fach aquesta chausia perqué me donon geina aquilhi libres ente lo tèxt escrich es mai cort de las notas, aquò te fai pèrder la concentracion e sobretot lhi la fas pus a apreciar l’òbra. Parelh penso que chascun aie la possibilitat de aprofondir sensa se pèrder l’armonia de l’escrich.

Tu, parelh liat a la prosa literària, as jamai pensat d’escriure qualquaren de tiu al pòst de far de traduccions?

Bò, lhi ai pro pensat e auriu decò des ideas. Totun mi siu tròp apassionat de rechèrcha linguística e penso que la creaccion tombaria en second plan, abo aquò lo resultat seria pas tròp bèl.

L’autor, après, a lesut lo començament e la conclusion dal libre e a laissat tuchi enchantats.