Tròbas 1 (1947-1960) Poèmes 1 - Enric Espieux

Tròbas 1 (1947-1960) / Poèmes 1 - Enric Espieux


Las brocaduras de la poesia d'Enric Espieux, de Telaranha a Finimond, son inacessiblas despuèi de temps. Lo recuèlh mai conséquent, Jòi e jovent, publicat per Joan Larzac en 1974, coneis uèi una parièra sòrt. Los lectors de poesia occitana coneisson pas d'Espieux que sa renommada o qualques poèmas pareguts dins las revistas Oc, Letras d'òc, Viure.

Pr'aquò l'òbra es considerabla, en volum coma en qualitat literària. Maltractada, destrucha en partida per son quite autor, subsistís jos la fòrma de manuscrits conservats al CIRDOC (Centre interregional pel desvoloppement de l'occitan, mediatèca occitana seguda a Besièrs) : recuèlhs complèts en espèra d'edicion o tròces escampilhats, fuèlhs voladisses, quasernets. Fa pas gaire, lo fons foguèt enriquesit d'una dona de la familha nimesenca de sa companha, Raymonde Integlia, qu'adutz d'esclairatges nòus sus l'escritura d'Espieux : la temptacion epica amb de traduccions de Neruda e Nietzsche, la poesia quotidiana, los remanejaments infinits, los longs poèmas d'un sol giscle.

Las edicions JORN an donc volgut editar o reeditar son òbra poetica, en dos volums, jol títol que li èra car de Tròbas / Poèmes (omenatge als trobadors), dins l'òrdre cronologic de l'escritura, per tant que lo poguèrem establir per de crosaments amb la correspondéncia conservada tanben al CIRDOC.

Una presentacion rapida e de nòtas de fin d'obratge esclairan las causidas editorialas, tot laissant la prioritat al tèxt, segon lo principi de las edicions Jorn. La traduccion es la de l'autor quand existís - fins a la debuta de las annadas seissanta - e, se manca, la de Clara Torreilles que s'es engatjada dins la mesa a jorn e l'edicion de la poesia d'Espieux.

Lo primièr volum recampa los poèmas de 1947 a 1960, lo second los de 1960 a 1971: recuèlhs compausats e editats o en espèra d’edicions que se faguèron pas, fuèlhs esparpalhats, poèmas longs d’inspiracion epica o poèmas de l’azard e del banal.

Edicion bilingüa occitan-francés.

Edicion de Clara Torreilles, Jorn.

L'autor:

Enric Espieux, nascut en 1923 a Tolon, es un dels grands noms de l'après-guèrra e saique lo poèta mens legit. Arderosament engatjat dins l'escritura occitana e dins la bastison de l'occitanisme, visquèt a París puèi a Nimes ont moriguèt en decembre de 1971.

Contemporanèu e amic de Robèrt Lafont, Bernat Manciet, Fèlix Castan, Bernat Lesfargues, Enric Espieux foguèt dètz ans de temps (1950-60) director literari de la colleccion de poesia « Messatges ». N'assegura lo treslutz dins los mitans literaris e jornalistics de las annadas 1950 ont las letras d'òc cèrcan e obtenon una cèrta reconeissença. Per sa fòga e son talent, l'autor de Telaranha (1949) es alara lo tenebrós pòrtaparaula de sa generacion. Signa dins Oc de criticas de remarca - inspiradas de Bachelard - d'una poesia dominada per la nauta figura de Max Roqueta. Mas al fil de las annadas, perdent de son insoléncia, se replega dins una postura de poèta maldich e solitari, alara qu'es totjorn fòrça atentiu als desvolopaments del « gèni d'òc » e qu'entreten una correspondéncia seguida amb Renat Nelli, Ismaël Girard, Fèlix Castan coma amb Robèrt Lafont, puèi Joan Larzac. Sos recuèlhs mai bèls, Heimatlos, Jòi e jovent, Sirventès, La nuech lònga. son pas publicats, saique per que despassan lo calibre de las brocaduras de la colleccion « Messatges ». Finís que crèa sa pròpria colleccion qu'apèla « Tròbas », en referéncia a la poesia dels trobadors que n'es noirit. Mas la manca de mejans mena l'entrepresa a mièg-fracàs. Enric Espieux morís jove, a Nimes, en 1971, rosegat pel càncer e l'angoissa que l'a pas jamai quitat, mas enrodat de sos amics que recampan qualques poèmas sieus dins un recuèlh postum : Lo temps de nòstre amor, lo temps de nòstre libertat.

Car la poesia foguèt son sol camin de libertat, « entre paur e amor del voide », coma o escriguèt Ives Roqueta. Visquèt pas a de bon que per ne dire la necessitat jornadièra, coma lo buf del vent o la ressaca de la mar :

Un jorn sens son ulhauç es un jorn degalhat,
Un jorn sens aura e sens chavana,
Un jorn sens son poèma.

Extrach:

 « Que ma patria es de l'escriure...
Escrive a ne morir, que sabe
Que per una part, mendre o màger,
Nosautris òmes, ne viurem.
Fòrt e mòrt. E mai fòrt que mòrt. »

« Car ma patrie est l'écriture...
J'écris à en mourir, certain
Que pour une part, moindre ou considérable,
Nous en vivrons, nous autres, hommes
Fort et mort. Et plus fort que mort

Enric Espieux, B-es-sif

« De jorns venon puei, lagui e malautiá
Que l'aiga es barrada e que li dançaires
Dançan desenant dins lo clar exili
Qu'a grand giscle cai lòng di seuvas grands.

L'aiga desenant me tòrna mirau,
E miralha en dòu lo gaug dau celèstre... »

« Li mots que li vòle son delembrats
Dins lo gorg de la carn d'un pòble...

Un sòmni li mourà, ma sobeirana,
Flume resclaus, sòmni d'esclau,
E dins un rèc de lutz, sensas cadenas,
Estela e paga e gaug serà tot çò perdut. »