A planta cotelet - Jòrdi Peladan - ATS 214

A planta cotelet - Jòrdi Peladan

Roman policièr - A Tots 214

La bastisson d’un camin de fèrre de granda velocitat que desplega sa fina dentèla de betum a travèrs vinhas e garrigas e destorba lo terren d’acuelhança reservat al monde del viatge. Una anciana actritz del X qu’abarís de cabras en Cevena. Un òme que se fa crudelament escotelar. Un parelh de colcavestits filosòfs e gastronòms. Un novèl comissari sedusent e un inspector amator de formatge. En tela de fons lo maridatge per totes e d’ancians companhs de licèu que se tornan rescontrar vint ans puèi. Tot aquò e encara mai espera dins son enquista fòra dralhas la sobrepolida detectiva Margadida Cercamond e son fidèl lòctenent, lo Rogièr Pagés. Capitarà, amb son gaubi costumièr e son charme natural qu’utilizarà sens cap de moderacion, de se despegar d’aquel borbolh ?

Un roman policièr novèl e plen de malícia per Jòrdi Peladan que fa tornar quelqu’unes de sos personatges plan coneguts de Treparàs pas mon semenat. D'enquistas oficialas, las del bèl comissari Pepichòt de la Polícia judiciària de Lion, o oficiosas, la de Margarida Cercamond, sobrepolida detectiva privada puslèu especializada, de costuma, dins los afars de cocuts e cocudas, amb son fidèl luoctenent, lo Rogièr Pagès.

Colleccion Crimis - A tots 214, IEO edicions.

L'autor:

Jòrdi Peladan nasquèt en 1938 a Alès d’una familha cevenòla. Ensenhèt las matematicas e l’occitan.
Militant occitanista, se’s engatjat alprèp de l’IEO, la MARPOC, l’Universitat Occitana d’Estiu e las Calandretas.

Extrachs:

« [...] D’un còp la polida detectiva s’avisèt d’un cambiament dins lo biais de son companhon. Lo bruch del mastegar golibaud s’èra calat subte. Lo pelhandràs demorava tancat coma en extasi, los uèlhs sens expression negats dins la contemplacion d’un asuèlh fosc. Solet se devinhava al dintre de la boca entredobèrta en fina lisqueta lo lent vai-e-ven de la lenga que cordurava lepeta d’una gauta a l’autra. Al cap d’un temps s’ausiguèt o puslèu se legiguèt sus las pòtas dins un bof tèune : « Moton ! » [...]

" – Te remembras del Francesc Pinard ? Èra el tanben dins nòstra classa a Montaurí.
– De qué ? Aquel despenja-cerièiras biçolat dels pès a la tèsta, un avocat ? Aquela d'aquí empega.
– Pasmens fa l'avocat e mai un avocat de tria. [...] Lo sonarai totara. Coma furgarai fòra las dralhas trevadas, me serà d'ajuda qu'amb el poirai avedre d'entre-senhas preciosas sus l'enquista oficiala. Es pas de creire, nos dobtaviam pas adonc al licèu que nos trapariam un jorn victima, suspècta, avocat e dectectiva dins lo meteis embolh..."

Article de premsa:

Lo quite títol dau darrier roman de Jòrdi Peladan, espelit i a gaire, dona lo ton. Aqueu de l’umor. Tre la debuta, lo legeire es assabentat de l’assassinat dau paure Sénher Durenboca a còps de coteu. Lo títol donc auriá poscut faire pensar qu’èra pas gaire seriós d’abòrd qu’un cotelet es pas ben grand. Pasmens l’òme es ben mòrt. Aqueu Durenboca, lo paure, èra un entrepreneire conegut sus la plaça de Nimes, que sembla d’èstre estat dur en afaires, donc, benlèu dur de la dent. L’umor se perseguís e juverteja tota l’istòria amb lei noms d’autrei personatges, coma l’avocat Pinard ò l’inspector Pepichòt, mai pas solament. L’umor es encara present dins l’istòria de la trocha Zoé qu’es un vertadièr moment jubilatòri per lo legeire. E puèi monta d’una òsca, amb la “descripcion” dei metòds policiers per faire escupir lo morcèu ais sospechats : lo PQP e lo TQT.

Pasmens es pas un racònte umoristic, es ben un roman de la colleccion crimis, un vertadièr polar amb una enquista de menar. Lo bèu ròtle, coma dins Treparàs pas mon semenat, va a la polida e intelligenta Margarida Cercamond. E l’enquista ben menada e fòrça alargada capitarà de desvelar l’assassin.

Dise fòrça alargada perqué se resumís pas a d’amagadors, de susvelhanças, de fialaduras  ò de discutidas sensa fin entre policièrs. Tot lo raconte es l’escasença de dire lo país. Nimes d’en primier, la ciutat, sa vida, seis espacis, sei problematicas de modernitat, seis estajants, sa Calandreta… e sa brandada. Puèi serà la Camarga e sei buòus explicada au brave inspector Pepichòt, tot just arribat de Lion. Enfin, cara a l’autor, coma o sabèm totei, serà la Cevena amb seis estajants aquí tanben, ancians e noveus. Sei jogaires de belòta, seis abalisseires de cabras e tota sa poesia

    “D’aquí entre aquí, lo crit sobragut d’un aucèl o la cabussada d’una raneta estrifava lo silenci matinièr. Dins un rajòl desvistèt un bernat pescaire a l’espèra de peissonalha. Son passatge lo destorbèt pas brica. En amont, l’aiga que cordurava de mièg los codolets sonava cristallina.“

E lo païs es ocupat, abitat, animat per de personatges un pauc sus la talvèra d’una societat pas totjorn tendra per aquelei que dintran pas dins lo mòtle. La veusa Durenboca, d’en primier, que trobèt ren de mielhs que de placar son espós argentat e reconeigut, per una autra femna. Serà segur la primièra sospechada. Puèi la brava comtessa Bèrta, colcavestida de tria, amiga d’un autre pauc val e que dòrm defòra. E lei gens dau viatge coma se ditz polidament, elei tanben sospechats, perque forabandits de la ciutat. Tot un monde reau, de uèi e que l’autor descriu e fa viure amb una tendresa e una umanitat prigondas.

Fin finala un racònte leugier, risolier per dire un monde dur, mai tot esbrilhaudant d’amistat e de respiech de l’uman.

Danielle Julien, article dins Lo Diari, 28 febrièr de 2019.