Se rauqueja ma votz - Joan Larzac

Se rauqueja ma votz - Joan Larzac

Mai de 30 ans après la publicacion de son Òbra poetica, seguida de quauques rares recuèlhs coma Dotze taulas per Nòstra Dònao Ai tres òmes a taula, a miègjorn, avètz aicí tota una part demorada inedicha de la poesia de l’escrivan setòri Joan Larzac.

Un silenci editorial trencat ara amb Se rauqueja ma votz, que lo poèta jamai a pas quitat d’escriure al long del temps e de la vida.

E mai atrabalhit d’annadas per acabar son òbra grand de traductor, la Bíblia integrala en lenga d’òc, Larzac s’es avodat de longa a una escritura pus personala.

Aicí, en continuitat amb los primièrs recuèlhs, la poesia de Larzac acara totas las fàcias de l’umanitat, a l’escota dels trabucs e dels espèrs del monde, uèi coma ièr : interrogacions sus l’existéncia coma contemplacion dels païsatges del Liban o del país d’òc.

Edicions Letras d'òc.

L'autor:

Jean Rouquette, nascut en 1938 a Seta (Erau) a pres en 1962 lo nom de Joan Larzac en literatura.

Amb una longa trajectòria coma escrivan, critic literari e poèta, Joan Larzac es un dels autors lengadocians pus importants de nòstre temps. Son òbra es marcada per la fe e l'erudicion. Son libre pus remarcable seriá Descolonizar l’istòria occitana (1977) e son òbra màger sa traduccion de la Bíblia: l’Ancian Testament en 2013 e lo Nòu Testament en 2016.

Article critica:

Joan Larzac, poèta patriòta pel tresen millenari

            Fasiá un trentenat d’annadas qu’aviam pas vist venir res de l’escrivan Joan Larzac, en defòra, plan solide de sa traduccion completa de la Bíblia. Un trabalh colossal que balha de prestigi a nòstra lenga nacionala e que, d’aquel punt de vista, fa la fiertat de totes los Occitans, que foguèsson cresents, o pas. Aquela òbra d’una granda sapiença e saviesa, marca l’istòria de la lenga occitana. La nacion li es deveira d’aquò e de plan maitas causas que Joan Larzac es pas tombat de la darrièra pluèja. En mai d’un mièg sègle de militantisme a balhat fòrça de son energia pel país, per nòstre país.

            D’unes dison que lor patria es dins lor lenga. An plan rason. Sabèm dempuèi l’etnisme de Francés Fontan, que cada lenga fa nacion. Alavetz, se la patria es dins la lenga, es tanben, e mai que mai, dins la nacion. Mas semblariá que fòrces Occitans, formatats per l’ideologia supremacista franchimanda, ajan paur de dire que lor patria es Occitània. An paur d’èsser liures, foguèsse pas que per pensada. Alavetz, per desclavar pas l’ira e la furor de l’imperialisme francés, qualques occitanofònes -segurament los mai nombroses a i plan soscar- i van de lors eufemismes favorits. Fan litòtas que totjorn prenon las colors de las muralhas : « Ma patria es dins ma lenga ». Los mai coards (es un constat que fau e pas una insult que getariái a la cara de qualqu’un) ajustan còpsec que se tracha, plan solide, de la « pichona patria ». Atal, un còp mai, se meton a l’acès del corroç de l’idra franchimanda. Cal plan dire qu’aquesta es prèsta a totes los crimis per manténer son poder sus nosaus. Totes los crimis ? Òc-ben, jamai aurem pas pro plaça dins aquesta cronica per los mencionar totes : Indochina, Madagascar, Corsega, Canaquia, Argeria, Occitània, Polinesia, Marròc, Russia (amb Napoleon), etc… Los crimis colonials de França son innombrables.

            Urosament d’unes Occitans an lo coratge de dire de blanc çò blanc sens, ni baissar los uèlhs, nimai baissar la votz. Se demest aquestes, n’i a un que d’ont mai va e d’ont mai assumís son patriotisme occitan, aquò’s lo poèta e militant Joan Larzac. Lo sabiam nacionalista fervorós, e contunha d’o èsser. Ne vòli per pròva son darrièr recuèlh de poesias, publicat fa gaire a las edicions Letras d’Òc.

E se fa temps qu’aviá pas publicat, aquò rai ! Coma o escriu,

L’eternitat a pro d’espaci…

            Amb Joan Larzac e plan maites, sèm de :

Los qu’an perduda la nacion

Tanlèu que nàisser

            Es per nosaus una plaga que jamai non se tamparà tant que nos serà pas fach justícia, tant que nos serà pas balhat lo just e la rason, tant que nos tornaràn pas çò que nos an raubat. Mai que d’una despossession, se tracha d’una amputacion que sa dolor es permanenta. Los poètas la patisson benlèu mai que los autres. Amb lors mots atierats ne sabon dire lo mal que los escana. Fa cinquanta ans que Joan Larzac cerca sens relambi a apasimar las dolentas fissadas de l’iniquitat, tot fasent saber urbi et orbi que :

La cultura d’òc es pas facha per ne noirir una autra

Tan que se noirís de l’univèrs es universala

            E, per picar mai sul clavèl, ajusta un pauc pus luènh dins lo meteis poèma :

Morirai dins lo castèl voide

sens traïr

            La causa valiá d’èsser dicha. Pròva que Joan Larzac a servat tot son vam e sa combativitat d’aparaire de la nacion. Pas que per vos agoludir vos balhi l’estròfa primièra de son poèma titolat Occitània :

Occitània Occitània país qu’existís pas

que sus las mapas del futur

onte l’istòria pren son sens

lo sens de l’òme.

            Amb aquò, anatz pas créire que lo centenat passat de poèmas que clau aqueste volum titolat Se rauqueja ma votz, son totes estats alestits sul tèma de la patria. La granda majoritat son d’interpretacions e sentidas personalas. Son d’una gaujosa e sensibla generositat. Qualques unes dels tèxtes son en pròsa poetica, çò que suspren pas qu’a mièja.

D’aquel recuèlh, vo’n poiriá parlar pendent d’oradas, mas res non val de lo legir :

            Sus mos ginolhs, lo libre s’abandona a la doça alenada de l’aura que se lèva e ne joslèva las paginas nimai las alas d’un aucèl que se desraba pas encara de son sòmi.

Article de Pèire Rabasse, dins Lo Lugarn, lo 15 de març de 2020.