La color lenta de la pluèja - Maëlle Dupon

La color lenta de la pluèja - Maëlle Dupon

Poëmas occitans amb una version francesa de l'autor.

Maëlle Dupon nos enrebala dins un viatge doble : un grand amor malastruc e una errança europèa. La seguissèm dins las albas foscarinas dels païsatges tristes que se travèrsan per anar dins aqueles pichòts trimatges precaris que vos permeton de subreviure un mes o dos : baby-sitter a Gènoa, telefonista a Cork. Rai lo freg, la monotonia dels luòcs percorreguts, la grisalha d'un pòrt ligur en ivèrn, las aigas negras de la ribièra Lee en Irlanda. Òm a lo còr que crema de passion, òm se refaudís lo ser dins de cambras sordidas contra la pèl d'un còs adorat que demòra la sola besonha segura dins un mond a la ronça, lo sol plaser qu'òm se pòsca autrejar. Mas lo rovilh e la pluèja ganhan lo còr dels èssers e de las causas e òm sent plan qu'aquel quite amor es amenaçat, òm s'i agafa amb angoissa fins que te pete entre las mans.

Maëlle, poèta de vint ans, se fa la votz de sa generacion. N'exprimís la precaritat sociala e sentimentala. No future, levat dins l'estona immediata. Las doas parts de son recuèlh intran en resson e s'esclairan una l'autra : primièr lo cant liric, liurament versificat de sa passion ansiosa e exclusiva, puèi lo raconte en pròsa poetica, impressionista e sincopada, de sa barrutla dins l'Euròpa d'en bas e endacòm mai, Barcelona, Gènoa, Marròc, Kunming dins lo Yunnan. Montpelhièr es al centre, sa vila natala, ont la tornan sos trigòsses, sos remembres e amistats d'enfança e la lenga occitana apresa tre l'escòla mairala e causida entre totas per se dire, coma garent ultim de permanéncia.

ANUÈIT. 1 Lo risolet de l'alba Dançava sue l'avalida Lo temps rajava Lo cèl preniá color...

Editions Jorn.

Extrach:

MA JOINESA ES AILÀ

Ma joinesa es ailà contra de pòtas sarradas, a la ronça dels passes e
de las carrièras estrangièras. Ont qu’ane. Ai pas quitat de te sègre.
E la doçor del còs que se sarra de las mans. La pèl bruna suava per
agantar un recanton de solesa. Decembre remenava. M’abraçava, son
còs avuglat per l’escrinh de belesa e que se coita coma un sòmi. Al
matin èrem ja autres, davalèrem fins a la plaça dins la frescura del
jorn, m’abracèt parièr, prenguèri lo tram. Montpelhièr la vila blanca
amb sa cara d’ivèrn e de gris.
Lo tram s’arrèsta, un colcavestit demanda una cigarreta. Contunhi.
Enlà s’es enanat sus l’isla alonhada. Cork, ma lutz anciana. Aqueles
aucèls de blanc, devorats pel fracàs negre de l’aiga, quand marchavi
tant de temps. Sabi pas mai ont ai marchat.

---

Èra ailà…

Èra ailà, la pluèja tombava encara, limpava suls trepadors de pèiras grisas. Aquí, la vila dels contravents verds, de las caladas ancianas qu’avián vist caminar un milierat de vidas d’òme. S’arrestava lo temps, del temps que ieu marchavi, quand ta man quichava ma man, nòstres passes se jonhián. Que sabi uèi, que sabiái quand te coneguèri ? Aquela vila nos esperava, pauc a pauc se faguèt mens misteriosa. Preniái los carris irange, plens de monde, començavi de conéisser las carrièras, los bars pichòts onte nos arrestàvem per beure de cafè. La nuèit, los lums se rebatián dins la mar, vesiái los batèls amarrats dins lo pòrt, lo far amb lo seu senhal, per pas jamai se pèrdre. Aquela vila me semblava que l’aviái viscuda per totjorn. Cossí s’escapavan los jorns tan lèu… Contra ta pèl, ma timidesa, de longa te sarravas, de longa t’esperavi. Contra tas pòtas perdèri los mots, ton còs pesuc, l’odor de mar, la cambra pichòta dins l’apartament « via del lagac-cio ». Lo lièit cracinava,la votz dels autres ressonava, la pòrta sola nos desseparava del monde, l’ombrina nos aparava, darrièr lo verd dels contravents. Es tròp tard ara per tornar començar. Que fariás, o sabi pas. Aquel ligam qu’assalissiá nòstres còsses. Podiam pas res faire, nos espalancàvem entre los lençòls, lo ser quand dintràvem, la tan- tossada, jamai alassats e lo temps s’arrestava un brieu per nosautres. I aviái pas que tu e ieu, aquí aprenguèrem a nos conéisser, al biais de dos èssers que se volián. Alandères mon còs de femna, aviái pas mai de pèl, sonque l’odor de ton còs que s’apoderava del meu.

Debuta de la prosa « Lo darrièr tren per Gènoa ».

Article de presma:

Mai, la lenga d’òc, es encara uèi vertadierament capabla de dire aqueu monde ? La joinessa, pòu dire lo sègle XXI dins la lenga dei trobadors ? Es aquí que lo recuelh de Maëla Dupon, La color lenta de la pluèja (edicions Jorn, 2013) se destaquèt subran e s’impausèt dins ma ment. Se ne faliá retenir un, tant n’aprofiechar per donar sa chança a la generacion novèla : Maëla, nascuda en 1988, es una dei votz lei mai recentas. Sa poesia es completament nòva, destacada de tota referéncia pesuga, liura dau pes que pòdon de còps representar mila ans de literatura… E nos fa un ben fòu. Es un plaser de se laissar breçar per aquela plueia de paraulas que sembla de nos careçar la pèu. Lo libre es doble, amb una primiera partida en vèrs e una segonda en pròsa. Doas fòrmas que s’enfrentan, s’agachan, se respòndon per aculhir l’aiga d’una lenga rica e sensuala. Viatjam amb l’autora, de cabinas de trens en cambras d’ostalariás, entre Catalonha, Italia, Irlanda, Marròc o China. Es una poesia dau desplaçament, a l’imatge d’una generacion barrutlaira, entre descobèrta dau monde e descobèrta dau còrs, dei sens e dei sentiments. Mai lo desplaçament se fa d’espacis claus en rescontres brèus, dins l’intimitat e la proximitat. L’amor d’un òme i es una « marèia », una negada : i a sempre la volontat de viure lo momenet e de lo servar, au còr, coma sola permanéncia, coma sola realitat. De viatge en viatge, tornam de longa a Montpelhièr : es la vila natala de Maëla, lo luec de la lenga que causiguèt per escriure. Mai es un luec de partença,  una « destaca » puslèu qu’una « estaca ». Quand evòca la cima dau Pueg Sant Lop, dins la garriga montpelhierenca, es per mielhs portar son agach devèrs Inchydoney en Irlanda o d’autres alhors. De vèrs en vèrs, lo tèxte resquilha doçament fins a la pròsa ambé nòu nòvas que perseguisson lei tematicas abordadas, contunhan d’evocar lei luecs e lei moments qu’afloravan dins lei poèmas, o s’escapan mai luench. La plueia poetica noirís un lauç de pròsa onte lo legèire cabuça en fin de libre. Pasmens faudrà sortir de l’aiga, quitar la doçor de la banhada, tornamai… Precaritat sentimentala e precaritat sociala s’entremesclan, seguissèm Maëla de pichòts mestièrs en escambis fugidís entre Gènoa e Cork, coma tota una generacion de joines europencs que faràn (l’esperam…) sautar lei frontièras.
Maëla es una votz d’ara, en plen dins son temps, mas una votz que saup dire « tu » en plaça dau « ieu » envasissent e costumier. Son libre es una primiera bèla pèira, una primiera plueia plena de promessas, de legir, lèu, e de tornar legir puèi…

"Sus una illa deserta, m’empòrti … La color lenta de la pluèja – Maëla Dupon", article de Silvan Chabaud, pareissut dins Lo Diari dau 1er d'octòbre de 2018.