Los mots e lo baston - David Grosclaude

Los mots e lo baston - David Grosclaude

    

Ua lenga qu’ei un objècte politic

Per aquesta rason, que cau ua politica lingüistica publica tà l’occitan entà completar e ajudar lo tribalh deu monde associatiu. David Grosclaude que conta quin estó lèu convençut que lo combat en favor de la diversitat lingüistica ei ligat a la defensa de la diversitat biologica. « Que cau lutar contra l’escaloriment deu climat e contra l’en·hrediment culturau », çò ditz. Qu’ei ua question democratica màger.

En aqueste libe David Grosclaude que conta tanben la soa experiéncia d’elegit regionau encargat de la lenga occitana. Qu’explica tanben quin decidí de har ua grèva de la hami en 2015. En lançar : « Que n’i a pro d’estar mespresats ! » que demandava l’Estat respectèsse los sons engatjaments pertocant la creacion d’un Ofici Public de la Lenga Occitana.

Prefaci de MAX SIMEONI

Colleccion l’enquestaire, edicions de l’ADEO.



Extrèit deu prumèr capítol:

Arradics ?

Non combati pas per las meas arradics, ni per las tradicions familiaus. Non soi pas un militant de la lenga deus mens ajòus. No’m senteishi pas enrasigat mei qu’un aute (…) Se d’estar enrasigat qu’ei defénder principis universaus a l’endret on nos trobam, alavetz òc, que soi enrasigat. Qu’averí podut plantar las meas arradics endacòm mei qu’en país de Bearn, territòri de l’estrem de l’espaci occitan.

Los qui’m coneishen un pauc, que saben que soi un militant occitanista. E, a un militant occitanista, quan los qui an quauques prejutjats e’u hèn lo portrèit e que’u vòlen totun colorar positivament, que s’amanejan d’ajustar, com qui s’excusa : « que defen ua lenga regionau mes qu’ei ubèrt e virat cap a çò universau ». Que devem trop sovent justificar la nosta capacitat a víver l’universalitat, suspectats qui èm, a priori, de comunautarisme !

Miguel Torga, l’autor portugués que ns’a deishat lo famós « Çò universau qu’ei çò locau shens las parets ! » (O universal é o local sem as paredes).

Los qui basteishen parets son los qui arrefusan que la cultura de l’aute sia autant universau com la lor. A partir d’aquí, neish l’injustícia (…)Lo combat qui partatgi dab d’autas personas, pro nombrosas, qu’ei un combat universau, solide. En favor d’ua lenga qui ei la lenga occitana mes qui’n seré poduda estar ua auta, estossi arribat en un aute territòri. Que n’èi hèit un combat politic. Qui poderé contestar qu’ua lenga, donc un mejan de comunicar enter los òmis, un mejan tà transméter ideas, non seré pas un objècte politic ?

Non soi pas, per principi, un defensor de totas las tradicions. Que n’i a de bonas, segur. Que n’i a d’autas qui cau saber superar, cambiar, transformar o abandonar. Per aquesta rason, quan m’opausan la « tradicion republicana » entà justificar l’impossibilitat entà la França d’assumir la soa diversitat lingüistica, que me n’arridi. La tradicion republicana que suportè pendent mei d’un sègle, per exemple, que las hemnas — la mitat de la populacion— n’avossen pas lo dret de votar. Hasom plan de non pas acceptar que contunhèsse aquera tradicion que la Republica justificava ? Que’m sembla que òc ! (…)

Que soi un militant occitanista politic. De l’idea que cau defénder la diversitat culturau e lingüistica que n’èi tirat la conviccion que calèva defénder la diversitat biologica ; o lhèu qu’èi hèit lo camin contrari, o benlhèu los dus en medish temps. Aquò-rai ! Que’m sembla que se vòli lutar contra l’escaloriment climatic e las destruccions ecologicas qui’n son la consequéncia, que devi tanben lutar contra l’uniformizacion destructora de la diversitat umana, qui ei çò qu’apèri : l’en.hrediment culturau (…)

Que’m cau tanben dar uns explics suu títol d’aqueste libe. Que parteish d’ua frasa qui escrivoi un dia sus un baston de boish qui avèvi talhat entà caminar peus sendèrs de montanha ; un present tà l’un deus mens hilhs.

Suu baston que i avèvi escriut aquerò : « que cau un baston entà caminar e los mots entà convéncer ». Lo mainatge que m’interroguè sus aquera frasa qui’u semblava enigmatica. La mea prumèra responsa qu’estó de’u díser que’s calèva menshidar de’us qui pensan que vau mei aver un baston entà convéncer e mots entà’s passejar o entà passejar los autes(…) Uei, los dus elements que’m semblan resumir la question de la politica lingüistica a saber que los mots son estats sovent combatuts dab lo baston. Los mots que hèn páur e que i a monde qui, fàcia a eths, son capables de sortir lo baston, e sonque (…) Que m’arriba sovent de citar Rafael Alberti e lo son poèma « Nocturno » ; que revèrta plan çò qui arriba quan tuan las paraulas a còps de baston. Lo darrèr vèrs qu’ei : « Siento esta noche heridas de muerte las palabras* ». Que sabi en quinas circonstàncias tragicas estó escriut aqueth poèma desesperat ; mes no’m pòdi pas empachar de i véder aquera vertat universau qui’ns ditz que la violéncia e l’intolerància son las armas d’aqueths qui n’an pas los mots e qui s’acontentan deu baston. E totun l’evolucion que voleré que los òmis estossen mei armats dab mots meilèu que dab bastons. Aquestes que deverén servir sonque tà caminar.

 

* Que las senteishi aquesta nueit nafradas a mort las paraulas