Esclarmonda de Perelha - Raimonda TRICOIRE

Esclarmonda de Perelha - Raimonda TRICOIRE
Édition traduite en occitan par Sèrgi VIAULE

Dempuèi 1209 las armadas dels barons de França ocupan Lengadòc. Lo comtat de Tolosa es estat vencit, mas lo comtat de Fois resistís totjorn. Los darrièrs catars s’i son venguts refugiar. Lo senhor, Raimond de Perelha, los recapta coratjosament dins sa ciutadèla de Montsegur. Alzèu de Massabrac, un jove chivalièr, es amorós d’Esclarmonda, la filha de Ramond de Perelha. Mas aquesta frequenta las bonasfemnas e los bonsòmes de la religion catara. Es embelinada per lor fe e lors cresenças. Al bonur de l’aicí-bas causirà la felicitat de l’amondaut.
Un roman istoric de tria. Entre amor terrèstre impossible, resisténcia a l’envasidor e mistèris venguts de las prigondors dels tempses, lo legeire nauleja sus mantunes registres. « Mas per endessús lo lenhièr, tal un aucèl de las alas resplendentas, polsava, dardalhanta per los sègles dels sègles, l’anma occitana...».

Edicions de las Régionalismes.

L'autora:

Raimonda Tricoire (1899-1994) es una escrivana occitana nascuda e mòrta a Dun en Arièja. Escriguèt mantunes romans en francés, e publiquèt tanben poësias, contes e cronicas en occitan dins mai d’una revista.

Lo traductor:

Sèrgi Viaule, auteur d’expression occitane et traducteur en occitan, passionné par la période cathare, a réalisé cette adaptation du français à l’occitan. Il avait précédemment fait celle du livre de Maurice Magre : Le Sang de Toulouse.

Article de premsa:

« Esclarmonda de Perelha, martira catara » de Raimonda Tricoire es pas el un libre destinat als adolescents, mas una òbra universala que pòt tan plan èsser legida per totes los publics, jovents o adultes. Per èsser originària del comtat de Fois, l’autora podiá pas mesconéisser l’istòria de son país e encara mens la tragedia que se joguèt pendent l’Edat-Mejana amb la guèrra d’ocupacion dels Franceses contra la patria occitana. Aprèp la casuda de la fortalesa de Montsegur, demest las victimas del lenhièr que foguèt alucat al pè del puèg, periguèt Esclarmonda de Perelha, la filha del senhor proprietari del castelar. Las sorgas istoricas tocant a n’aqueste funèste episòdi de la crosada son pro nombrosas per se far una idèia dels actors e de las circonstàncias de l’eveniment.

Article de Pèire Rabasse, dins Lo Lugarn PNO, lo 15 de novembre de 2020.

Abans-prepaus:

Aqueste raconte del darrièr episòdi de la crosada contra los Albigeses es destinat a metre en relèu lo personatge d’Esclarmonda de Perelha.

Los faches istorics tròban lor sorga dins :
— « Istòria generala de Lengadòc » de Vic e de Vaisseta,
— « Cronica tocant la guèrra contra los Albigeses » de Guilhem de Puèglaurenç,
— la colleccion Doat de la Bibliotèca Nacionala.

Aqueles faches son estats recentament relatats per Fernant Nièl dins « Montsegur, la montanha inspirada ». Obratge remarcable que m’ajudèt fòrça per bastir la trama del roman. Ne mercegi fèrme l’autor.
La part relativa a l’intriga sentimentala e a la man de Morencin (descobèrta per Joan Tricoire dins una cauna prèp de Montsegur), es purament fictiva.

Estrach:

Dins los bòsques de Benaise, lo sanclame de la matinada, los gosses avián levat e seguit lo rainal. Vaquí que la bèstia aluserpida aviá menat los caçaires sul planastèl de Morencin, un airal tot bosolat per de vestigis celtics ont l’anma del passejaire es presa d’un vertadièr embelinament.
La mandra s’èra refugida dins una cabòrna. Aquelas menas d’anfractuositats, mai o mens estrechas, son nombrosas dins lo parçan. Los òmes, alassats, s’assetèron al pè del ròc de la Dentilhièra. Mangèron e s’entendèron per saber cossí anavan contunhar lor esparrada.
Èran quatre companhs que sovent s’acampavan per caçar, charrar, s’esbaudir de la votz d’un joglar o dels viramans d’un jonglaire. Aqueles rescontres se debanavan dins lo castèl d’un o de l’autre.
Lo pus annadit èra Raimond de Perelha, un òme senat, franc coma l’aur del seu escut e valent coma son espasa. Al ras del rocàs, sus una pèira plana revertant un sèti, s’assetèt lo seu amic mai estimat, Oton de Massabrac. De cara a eles se tenián los dos autres : Berenguièr de l’Avelanet e Arnaut de Vençar.
Jordan de Perelha e Oton de Massabrac lo Jove — que portava lo meteis prenom que son paire coma se fasiá sovent a l’epòca -, los acompanhavan. Los drollets d’un dotzenat d’annadas foguèron encargats, se se pòt dire, del servici de taula.
Los quatre òmes gausiguèron un moment d’aqueste repaus plan ganhat. Daissèron anar lor agach sul païsatge remirable que s’ofrissiá a eles.
Cap al Nòrd, la vista s’anava pèrdre per en-dessús l’alinhament de las fronziduras de Plantaurèl. De part e d’autra se vesiá l’ondejament confús dels tèrmes que barravan los embugaments lonhdans del Tolosan, del Lauragués e la massa escura de Montanha Negra.
Cap al Miègjorn, un païsatge apocaliptic de pics, de rancaredas e de congòstes prigonds se desplegava del puèg de Montsegur fins al planastèl de Sault, aqueste emmantelat d’avets. Lo naut cropal rocassós del Senhal de la Frau e los somalhs esquiçats del Solarac e del Sant Bertomieu estaloiravan a plen cèl lors pendas engerdablas ont ensajavan de se manténer qualques nivols, mentre que, del fons del vabre de Sarralonga, s’enairava la clamor rabiosa de Lasset qu’engrunava sas aigas sus las ròcas del Carolet.